Wielki Mistrz Yip Man - zdjęcie archiwalne.
„Uczyłem się kung fu razem z moimi braćmi Ng Siu Lo, Ng Chung So, Chan Yu Min’em i Liu Yu Jai’em. Byliśmy spadkobiercami Wing Tsun, za co jesteśmy dozgonnie wdzięczni naszym przodkom kung fu i naszym nauczycielom. Zawsze będziemy pamiętać i szanować nasze korzenie, a ta więź zawsze będzie spajała naszych braci kung fu. Dlatego tworzę Towarzystwo Wing Tsun i mam nadzieję, że moi bracia kung fu pomogą mi w tym. To będzie bardzo ważne dla upowszechniania kung fu”
Wielki Mistrz Yip Man
Klasztor Siu Lam (Shaolin) znajdujący się w okolicy góry Sung w prowincji Henan słynął z kung fu (inne źródła podają klasztor Shaolin w prowincji Fujian). Jednak ówczesne systemy kung fu wymagały bardzo długiego i wytrwałego treningu, co nie rokowało nadziei na sprawne wyszkolenie armii w krótkim czasie (w tamtym czasie nauka kompletnego systemu trwała ok. 18 lat).
Sytuacja ta doprowadziła do podjęcia decyzji o opracowaniu nowego, bardziej efektywnego sposobu walki, który byłby możliwy do opanowania w krótszym czasie. Styl ten miała stworzyć grupa najbardziej doświadczonych mistrzów z klasztoru Shaolin, którzy oparli się na szkołach tak wewnętrznych jak i zewnętrznych.
Podczas swojej pracy brali pod uwagę wady i zalety swoich dotychczasowych systemów kung fu, wybierając najlepsze zasady, najbardziej skuteczne i przydatne techniki. Za stworzenie nowego systemu było odpowiedzialnych trzech z tych mistrzów: Miu Hin (Mio Hin) - ekspert od mieczy motylowych, Chi Shin (Gee Shin) - kij smoka, Ng Mui - specjalistka chińskiego boksu. W ten sposób stworzyli styl, który wymagał jedynie kilku lat treningu.
Wykonał/-a: Jarosław Buć / AI
Wywołało to obawy rządu Manchu (Mandżurów), który wysłał wojsko, by zniszczyło klasztor. Pod klasztor podłożono ogień, a żołnierze zaatakowali z zewnątrz. Siu Lam spłonął, zanim system został dopracowany.
Z pożaru uratowało się jedynie pięcioro mnichów: przełożona klasztoru Ng Mui (Gim Moi), opat Chi Shin (Gee Shin), opat Pak Mei (Pak Mee), Mistrz Fung To Tak (Fung Do Tak) i Mistrz Miu Hin (Mio Hin). Obecnie nazywa się ich Pięcioma Starszymi.
Ng Mui schroniła się w Świątyni Białego Żurawia (Bak Hok Koon) na górze Tai Leung (znanej także jako góra Chai Har) na pograniczu prowincji Yunnan i Sichuan. Tam dopracowała system. Mniszka ta kochała kung fu. Choć już wtedy była jednym z najwybitniejszych mistrzów, wciąż udoskonalała swoje techniki. To właśnie ją uważa się za twórcę Wing Tsun Kung Fu.
U podnóża góry Tai Leung ukrywali się również przez prześladowaniami Mandżurów Yim Yee, członek organizacji Hung, wraz z córką Yim Wing Tsun. Założyli mały kram i sprzedawali tofu. Yim Wing Tsun była młodą, bystrą, sprawną, wybitną i dzielną dziewczyną, zaręczoną z Leung Bok Chau’em, handlarzem solą z Fujian.
Legenda mówi o pewnym szefie lokalnego gangu, który chciał poślubić Yim Wing Tsun i próbował zmusić ją do ożenku. Ojciec obawiając się o życie córki i swoje, zgodził się na to małżeństwo, poprosił jednak o czas, aby zgodnie z tradycją, poinformować obecnego narzeczonego Wing Tsun o zerwaniu zaręczyn. Z uwagi na duże odległości miało to potrwać jeden rok. Ng Mui dowiedziała się o tym i zlitowała się nad Wing Tsun. Zgodziła się uczyć ją technik walki, aby mogła się obronić. Wing Tsun udała się z Ng Mui w góry i zaczęła ćwiczyć kung fu. Ćwiczyła dzień i noc i opanowała techniki po mistrzowsku. Po powrocie do miasteczka pokonała w walce nachalnego adoratora i rozwiązała problem niechcianego ślubu. Niedługo potem mniszka Ng Mui opuściła klasztor i wyruszyła w dalszą drogę po całym kraju. Przed podróżą kazała Wing Tsun bezwzględnie przestrzegać tradycji kung fu, rozwijać i pielęgnować swoje umiejętności po zawarciu małżeństwa.
Po ślubie Wing Tsun nauczyła kung fu swojego męża Leung Bok Chau’a. Wspólnie rozwijali i doskonalili nowy styl. Z uwagi na zawód kupca, często podróżowali. Interesując się kung fu na pewno byli świadkami wielu lokalnych turniejów i zwykłych bójek, które mogły również wpłynąć na ich nowy styl.
Leung Bok Chau przekazał swoją wiedzę i doświadczenie pewnemu zielarzowi i osteologowi o nazwisku Leung Lan Kwai. Ten nigdy nie ujawniał nikomu swoich umiejętności Wing Tsun mawiając, że nie są na widok publiczny. Kiedyś zapytał on swojego nauczyciela, jaka jest nazwa jego kung fu. Po krótkim zastanowieniu Leung Bok Chau odpowiedział – to jest kung fu mojej żony Wing Tsun. W ten sposób, bezimienny dotąd system, zyskał nazwę - Wing Tsun Kuen – Pięść Pięknej Wiosny. Tak więc, choć słowa „wing tsun” po chińsku znaczą „piękna wiosna”, nazwa stylu pochodzi nie od pory roku, lecz od imienia legendarnej mistrzyni.
Leung Lan Kwai był bardzo ostrożny w doborze swoich uczniów. Do tego stopnia, że przez całe swoje życie przyjął ich tylko dwóch. Jeden z nich nauczył się tylko kilku technik ręcznych, ale drugi uczeń, Wong Wah Bo, poznał cały system.
Wong Wah Bo był aktorem chińskiej opery. W tamtych czasach trupy oper chińskich podróżowały po rzekach czerwonymi dżonkami od miasta do miasta dając w nich przedstawienia. Wielu z tych aktorów znało techniki walki, które wykorzystywali w przedstawieniach. Wong Wah Bo pływał na dżonce razem z innym członkiem trupy – Leung Yee Tai’em, który jak się okazało był mistrzem w walce długim kijem. Używał on technik zwanych: „Lok Dim Bon Kwun” (forma sześciu i pół punktu długiego kija). Tai nauczył się tych technik od buddyjskiego mnicha Chi Shina (Gee Shina) – towarzysza mniszki Ng Mui z klasztoru Siu Lam, jednego z Pięciu Starszych. Wong Wah Bo i Leung Yee Tai wzajemnie podziwiali swoje umiejętności i zdecydowali wymienić się swoimi technikami. Razem pracowali, by techniki długiego kija zaadaptować do Wing Tsun. W ten sposób system został wzbogacony, a Leung Yee Tai został jego spadkobiercą.
Gdy Leung Yee Tai był już w podeszłym wieku, przekazał swoją wiedzę Leung Jan’owi, zielarzowi z Fatshan.
Leung Jan pochodził z bogatej, kulturalnej rodziny. Prowadził w Fatshan aptekę i był lekarzem. Był wybitny w swoim zawodzie, jego interes kwitł i wciąż przybywało mu klientów. W wolnym czasie studiował literaturę oraz sztuki walki. Znał wiele różnych technik, ale nie wystarczały mu one w pełni. Nie uznawał tych technik, które związane były wyłącznie z siłą i agresją, ani tych, które przepełnione były pięknymi, lecz zbędnymi ozdobnikami. Długo poszukiwał idealnego systemu oraz doskonałego nauczyciela. Jego poszukiwania zakończyły się, kiedy spotkał Leung Yee Tei i poznał Wing Tsun Kung Fu. Był do tego stopnia zafascynowany tym wyjątkowym stylem, że poświęcił resztę swojego życia, żeby go opanować i doskonalić swoje umiejętności. Szybko osiągnął w nich mistrzostwo, a dzięki swoim osiągnięciom stał się tak sławny, że liczni wojownicy przybywali zewsząd, by rzucić mu wyzwanie i zmierzyć się z nim. Ostatecznie zyskał sobie tytuł „króla Wing Tsun Kung Fu” a słowa Wing Tsun i Leung Jan stały się w Fatshan synonimami.
Wykonał/-a: Jarosław Buć / AI
Leung Jan nie postrzegał nauczania Wing Tsun za swój zawód, ale jego umiejętności kazały mu przyjąć uczniów, którymi zostali między innymi jego dwaj synowie Leung Bik i Leung Tsun. Jednak to nie oni zostali spadkobiercami stylu.
Leung Jan zawsze po zamknięciu apteki ćwiczył Wing Tsun razem z uczniami. W pobliżu znajdował się kantor, który prowadził Chan Wah Shun. Codziennie po zamknięciu kantoru Chan Wah Shun podkradał się na zaplecze apteki Leung Jana i przez szparę w ścianie obserwował ćwiczenia. Leung Jan stał się dla niego idolem kung fu. Obserwował każdy jego ruch i starał się zapamiętać i powtarzać u siebie w domu. W końcu zdecydował się poprosić Jana o naukę, ale Leung Jan stanowczo odmówił. Nauczało się wówczas głównie rodzinę, aby zachować techniki w tajemnicy. Wśród uczniów Leung Jana był jeden o przydomku „Wah” – Drewniany Człowiek, który podczas treningu z manekinem kilka razy złamał jego drewniane ramiona. Pewnego dnia doszło do konfrontacji Chan Wah Shuna i Leung Tsuna, syna dr Leung Jana, z której zwycięsko wyszedł ten pierwszy. Wieczorem syn zrelacjonował wszystko ojcu, a ten dowiedział się, że Chan Wah Shun przyjaźni się z Drewnianym Wah. Jak tylko prawda wyszła na jaw, Drewniany Wah poprosił przyjaciela, żeby ukrył się gdzieś poza miastem, jednakże Leung Jan oświadczył, że chciałby spotkać właściciela kantoru nie po to, żeby się z nim bić, ale żeby go nauczać. W ten sposób Chan Wah Shun stał się najlepszym uczniem dr Leung Jana i poznał sekrety Wing Tsun. Chan był mało wykształconym człowiekiem, ale za to bardzo utalentowanym, zaciętym i upartym. Bardzo szybko się rozwijał i ostatecznie został następcą swojego mistrza, ówczesnym liderem Wing Tsun. Tak jak jego mistrz, postrzegał on kung fu nie za swój główny zawód, ale za sposób spędzania wolnego czasu.
Przez trzydzieści sześć lat nauczania Chan wykształcił szesnastu uczniów, w tym swojego syna – Chan Yu Mina, który później zasłynął jako „król kija siedmiu prowincji”. Innym wybitnym uczniem Chan Wah Shun’a był Ng Chu So. Opanował on cały system i pomagał swojemu nauczycielowi podczas treningów jako asystent.
Pod koniec XIX wieku, mając 70 lat, mistrz Chan wynajął jako salę ćwiczeń rodową świątynię klanu Yip. Przyjął wtedy szesnastego z kolei, ostatniego ucznia, którym był trzynastoletni chłopiec, gorący wielbiciel Chana i kung fu. Po śmierci mistrza, gdy chłopiec miał szesnaście lat - rodzina chłopca wysłała go na studia do Hong Kongu. Gdy Chan przyjmował go na swego ucznia, nie przypuszczał, że dzięki ciężkiej pracy i cierpliwości chłopiec ten zostanie niezrównanym mistrzem Wing Tsun, a jego imię stanie się w całym środowisku sztuk walki bardziej znane, niż któregokolwiek z jego poprzedników. Tym chłopcem był Wielki Mistrz Yip Man, Mistrz mistrzów.
Wielki Mistrz Yip Man oraz Sijo Leung Ting - zdjęcie archiwalne.
Wielki Mistrz Yip Man był w prostej linii ósmym spadkobiercą Wing Tsun Kung Fu. Pomimo wielkiej sławy w Fatshan, Yip Man nie myślał o nauczaniu kogokolwiek, nawet własnego syna. W czasie drugiej wojny światowej, gdy większa część Chin znajdowała się pod japońską okupacją, rodzinna farma Mistrza została zniszczona, a jego sytuacja materialna znacznie się pogorszyła. Po wojnie Yip Man przeprowadził się wraz rodziną do Hong Kongu. Mistrz i jego rodzina żyli przez pewien czas w ubóstwie.
W 1949 roku, na zaproszenie bliskiego przyjaciela, Mistrz zaczął nauczać kung fu członków Stowarzyszenia Pracowników Restauracji Hong Kongu. Uczniowie na początku nie traktowali poważnie Yip Mana, który podobnie jak jego nauczyciel, nie popisywał się swoimi umiejętnościami, nie mówiąc o tym, że nie brał udziału w publicznych pokazach.
Po kilku latach Yip Man otworzył własną szkołę i zaczął nauczać także ludzi nie związanych ze Stowarzyszeniem. Szkoła Mistrza zaczęła się rozrastać a jego własna sława oraz wieść o skuteczności Wing Tsun rosła, przyciągając coraz więcej entuzjastów, zwłaszcza z kręgu oddziałów policji Hong Kongu. W okresie prowadzenia szkoły prywatnie nauczał jedynie kilkunastu uczniów, wyłącznie Chińczyków.
W latach 1970-71 jeden z uczniów Yip Mana, Bruce Lee, został gwiazdą filmów kung fu. Chociaż Lee jest obecnie znany ze swojego stylu Jeet Kun Do, wielu ludzi wiedziało, że był on przez pewien czas uczniem Yip Mana.
Największe znaczenie dla popularyzacji Wing Tsun miało utworzenie przez Yip Mana, z pomocą kilku uczniów, Sportowego Stowarzyszenia Ving Tsun w Hong Kongu. Powstało wtedy klika klas uczniowskich. W maju 1970, gdy klub się ustabilizował, Mistrz zdecydował się przejść na emeryturę i cieszyć się spokojnym życiem przekazując nauczanie i zarządzanie szkołą swojemu ulubionemu uczniowi – Leung Ting’owi.
Zmarł 2 grudnia 1972 roku w wieku 74 lat na raka gardła. Wielki Mistrz odszedł zostawiając po sobie wielką sztukę walki oraz misję przekazywania jej następnym pokoleniom.
Po śmierci Yip Mana spadkobiercami stylu Ving Tsun zostali jego uczniowie, m.in. Leung Ting. O ile Yip Man uważał, że należy uczyć stylu walki wyłącznie Chińczyków (kierując się starą, rzadko dawniej łamaną tradycją), o tyle jego następcy byli zdania, że do wiedzy trzeba dopuścić wszystkich. Uczniowie Yip Mana jako jedni z nielicznych zaczęli uczyć ludzi z innych kontynentów i uczynili styl jedną z najpopularniejszych odmian chińskiej sztuki walki na świecie.
Sijo Leung Ting rozpoczął trening Wing Tsun w wieku 13 lat. Pierwszymi instruktorami byli bracia jego matki Cheng Fook i Cheng Pak, ćwiczący w ówczesnej szkole Yip Mana. W wieku 18 lat został asystentem w klubie Cheng Fook’a i Chang Pak’a i pomagał im w nauczaniu. Leung Ting został ostatnim prywatnym uczniem Mistrza Yip Mana („Closed Door Student” – uczeń za zamkniętymi drzwiami) i poznawał system w ostatniej fazie nauczania mistrza. Dzięki temu miał możliwość nauczenie się najbardziej zaawansowanych i zmodyfikowanych pod kątem skuteczności technik stylu.
Sijo Leung Ting zmienił także pisownię swojej szkoły z Ving Tsun na Wing Tsun, aby odróżnić przekaz od innych uczniów Yip Mana.